Lafayette
Marie Joseph Paul Yves Roch Gilbert du Motier, markies de Lafayette, bezat
een edele stamboom, even lang als zijn naam, en toch was hij het idool van
het Franse volk wegens zijn liberale beginselen. Op negentienjarige
leeftijd had hij tegen de wil van de koning zijn vaderland verlaten om
zijn diensten aan te bieden aan de
Amerikaanse rebellen in hun strijd om de vrijheid. Hij vond de roem
die hij zocht onder het commando van George Washington, die zijn vriend en
en voorbeeld werd.
Onder Washingtons invloed werd Lafayette bekeerd tot de democratische
denkbeelden van de Amerikaanse opstandelingen. Terug in Frankrijk werd hij
een van de eerste voorvechters van de revolutie. In de vergadering van de
notabelen eiste hij herstel van de
Staten-Generaal;
hij ontwierp de Verklaring
van de rechten van de Mens en Burger en werkte intensief mee aan het
tot stand komen van de Constitutie.Toch was er iets kouds en onwerkelijks in zijn liberalisme. Het was een
ideaal, geen levenswet, meer theorie dan praktijk. Ofschoon zijn
populariteit bij het volk hem de machtigste man in Frankrijk maakte,
beantwoordde hij hun bewondering met wantrouwen. Buiten de Assemblee ging
hij niet om met zijn collega's van de Derde
Stand, maar wel met de adel. Deze houding frustreerde hen die zijn
vrienden en medewerkers behoorden te zijn.
Vleierij en verheerlijking in Amerika en Frankrijk hadden hem een hogere
dunk van zichzelf gegeven dan met zijn talenten overeenkwam. Na de
oktoberdagen vergat hij dat zijn mannen hem gedwongen hadden naar
Versailles te trekken, maar hij beschouwde zich als de redder van koning
en vaderland.
Zijn idealen verdwenen achter eerzucht door een visie op Frankrijk,
bestuurd door een koning onder een liberale constitutie, met Lafayette als
de werkelijke macht achter de schermen. Hij begon iedereen te wantrouwen
en werd aanmatigend genoeg om de koning en koningin te kapittelen over hun
tekortkomingen. Ten slotte en tot zijn eigen ongeluk gaf hij niets meer om
wat anderen dachten en werd wet voor zichzelf.
Uit: Dow, David, L. De Franse Revolutie. Den Haag, z.j., p. 49
